જાટિંગા બર્ડ સુસાઇડ : રહસ્ય કે વિજ્ઞાન?

 ભારતના પૂર્વોત્તર રાજ્ય આસામના એક નાના ગામે જાટિંગા every વર્ષે એક અજાયબી જેવી ઘટના બને છે, જેને લોકો "પંખીઓની આત્મહત્યા" તરીકે ઓળખે છે. આ ઘટના વર્ષોથી લોકોમાં જિજ્ઞાસાનો વિષય બની રહી છે અને વૈજ્ઞાનિકો, પર્યટકો તેમજ પ્રકૃતિ પ્રેમીઓ માટે આકર્ષણનું કેન્દ્ર બની ગઈ છે.

જાટિંગા ક્યાં આવેલું છે?

જાટિંગા ગામ આસામના દિમા હસાઓ જિલ્લો (જોકે અગાઉ તેને નોર્થ કાચાર હિલ્સ કહેવામાં આવતું હતું)માં આવેલું છે. આ ગામ સમુદ્ર સપાટીની સરેરાશ 600 મીટર ઊંચાઈ પર આવેલું છે અને ચારેય બાજુ પહાડોથી ઘેરાયેલું છે.

શું છે “બર્ડ સુસાઇડ”ની ઘટના?

દર વર્ષે સપ્ટેમ્બરથી નવેમ્બરના મહિનાઓ દરમિયાન, ખાસ કરીને ધુમ્મસભરી, અંધારી અને ચાંદવીહીન રાત્રીમેઁ, સાંજના સમયગાળામાં (સાંજે 6 થી રાતે 9.30 વાગ્યા સુધી), વિવિધ પ્રકારના પંખીઓ જાટિંગા ગામ તરફ ઊડી આવે છે અને લાઇટ, ઘરો કે વૃક્ષોથી અથડાઈ જાય છે. પરિણામે, કેટલીકવાર તેઓ ઘાયલ થાય છે કે મરી પણ જાય છે.

આવી ઘટના લોકોને લાગે છે કે પંખીઓ આત્મહત્યા કરે છે, એટલે તેને “બર્ડ સુસાઇડ” તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.

શું છે આનું વૈજ્ઞાનિક કારણ?

1. પ્રકાશપ્રેમી વર્તન (Phototaxis)

ઘણા પંખીઓ રાતે તેજ પ્રકાશ તરફ આકર્ષાય છે. જાટિંગામાં લોકો દીવો કે ટોર્ચ ચાલુ રાખે છે, જેને જોઈ પંખીઓ ઝૂકી જાય છે અને ઉડીને પ્રકાશની દિશામાં જઈ ટકરાઈ જાય છે.

2. પર્યાવરણ અને આબોહવા

આ સમયગાળા દરમિયાન આ વિસ્તારમાં ભારે ધુમ્મસ, ઠંડો હવાલો અને અંધારું છવાયેલું હોય છે. આ વાતાવરણ પંખીઓને દિશાભ્રમમાં મૂકે છે.

3. ભૌગોલિક સ્થિતિ

જાટિંગા ઢાળાવાળું પહાડી વિસ્તાર છે. પંખીઓ જ્યારે માઈગ્રેશન દરમિયાન પસાર થાય છે ત્યારે આ ઢાળ અને વાતાવરણના કારણે તેઓ નીચે તરફ ખેંચાઈ જાય છે.

કયા પ્રકારના પંખીઓ અસરગ્રસ્ત થાય છે?

આ ઘટના દરમિયાન લગભગ 44થી વધુ પ્રકારના પંખીઓ અસરગ્રસ્ત થાય છે, જેમ કે:

• નાઈટજાર

• પાન કૌવા

• કિંગફિશર

• બ્લેક ડ્રોંગો

• ટાઈગર બિટર્ન

શું પંખીઓ ખરેખર આત્મહત્યા કરે છે?

નહીં. વૈજ્ઞાનિક રીતે આ આત્મહત્યા નથી. પંખીઓ અજાણ્યાપણું અને પ્રકાશની દિશામાં આવતાં ગોળાઈ ખાતાં હુમલો અનુભવતા હોય છે. એટલે કે, આ એક કુદરતી દૃશ્ય છે — આત્મહત્યાની નહિ પણ દિશાભ્રમની!

હવે સરકાર અને લોકો શું કરે છે?

• સરકાર અને પર્યાવરણ પ્રેમીઓ લોકોમાં જાગૃતિ લાવે છે.

• રાત્રે વધુ પ્રકાશના ઉપયોગ પર નિયંત્રણ મુકાય છે.

• લોકો હવે પંખીઓને બચાવવાનો પ્રયાસ કરે છે, પહેલા જેવું તેમે મારી નાંખતા નથી.

પર્યટન કેન્દ્ર તરીકે ઉભરતું જાટિંગા

આ અદભૂત ઘટના હવે પ્રવાસીઓ માટે આકર્ષણ બની ગઈ છે. જાટિંગા હવે એક ઇકો-ટુરિઝમ હબ તરીકે વિકસતું જાય છે.

નિષ્કર્ષ

જાટિંગાની “બર્ડ સુસાઇડ” ઘટના આત્મહત્યા નહિ, પણ કુદરતી દિશાભ્રમ અને પ્રકાશપ્રેમી વર્તનની પરિણામરૂપ છે.
આવું કહેવાય કે દરેક લોકકથાની પાછળ વૈજ્ઞાનિક હકીકત છુપાયેલી હોય છે — આપણે તેને સમજવાની અને સાચી રીતે અનુસંધાન કરવાની જરૂર છે.

---